«Η ρήξη Τίτο-Στάλιν και η Ελλάδα»

11^η θεματική εκδήλωση για την Κατοχή και τον Εμφύλιο

«Η ρήξη Τίτο-Στάλιν και η Ελλάδα»

Εβδομήντα χρόνια έχουν περάσει από το 1948 και τη ρήξη Τίτο-Στάλιν. Τα κρίσιμα ιστορικά ζητήματα της περιόδου και ο αντίκτυπός τους στα ελληνικά πράγματα θα αναλυθούν στη διημερίδα της Εταιρείας Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων ΕΔΙΑ Κ.-Δ. Μακεδονίας 1940-1974, στο «Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης», στα Λιβάδια Κοτύλης, Καστοριά, στις 25 κ 26 Αυγούστου 2018.

Πρόγραμμα:

Σάββατο 25/8/2018, 6.00μμ – 10.00μμ.

Εισηγητές:

·            Φοίβος Οικονομίδης, δρ. Ιστορίας Παν/μίου Σορβόνης, δημοσιογράφος-ερευνητής:Ο Στάλιν, ο Τίτο και το ΕΑΜικό κίνημα.

·            Ηλίας Νικολακόπουλος, ομότιμος καθηγητής Παν/μίου Αθηνών: 1948, η κομβική χρονιά του Εμφυλίου Πολέμου.

·            Ιωάννα Παπαθανασίου, ιστορικός- ερευνήτρια του ΕΚΚΕ: Η σύγκρουση Ν. Ζαχαριάδη – Μ. Βαφειάδη.

·            Ραϋμόνδος Αλβανός, δρ. ΑΠΘ – επιστημονικός συνεργάτης του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων: Η μάχη του Γράμμου το καλοκαίρι του 1948. Κοινωνικές, πολιτικές και δημογραφικές διαστάσεις.

===

Κυριακή 26/8/2018, 10.30πμ-11.30πμ

Παρουσίαση του αρχείου της ΕΔΙΑ 1940-1974 Κ.-Δ. Μακεδονίας.

·            Χάιδω Μπούσιου, ιστορικός, δρ Φιλοσοφίας και Ψυχανάλυσης

·            Πέτρος Σατραζάνης, υπάλληλος Δημοτικής Βιβλιοθήκης Θεσσαλονίκης – Γραφείο ΕΔΙΑ Κ.-Δ. Μακεδονίας 1940-1974

Θα ακολουθήσει ιστορικός περίπατος – ξενάγηση στον Γράμμο.

===

Στις 28 Ιουνίου 1948 οι χώρες-μέλη (ΚΚ της Σοβιετικής Ένωσης, της Βουλγαρίας, της Γιουγκοσλαβίας, της Ουγγαρίας, της Πολωνίας, της Ρουμανίας, της Τσεχοσλοβακίας, της Ιταλίας και της Γαλλίας)της Κομινφόρμ (Γραφείο Πληροφοριών των Κομ. και Εργ. Κομμάτων) απέπεμψαν τη Γιουγκοσλαβία από τους κόλπους της με αιτιολογία την αναρρίχηση «εθνικιστικών στοιχείων» στην ηγεσία του γιουγκοσλαβικού κόμματος. Στην πραγματικότητα, το βασικό διακύβευμα ανάμεσα στη Γιουγκοσλαβία και την ΕΣΣΔ ήταν η δημιουργία μιας νοτιοσλαβικής ομοσπονδίας, στην αρχή με τη Βουλγαρία, ιδέα που αρχικά η ΕΣΣΔ αντιμετώπιζε θετικά, αργότερα όμως μεταστράφηκε, όταν αντιλήφθηκε ότι η πρακτική της υλοποίηση εξελισσόταν χωρίς τη συναίνεση της σοβιετικής πλευράς και εξέφραζε περισσότερο τάσεις ηγεμονισμού του Τίτο στα Βαλκάνια.

Η πιο κρίσιμη συνέπεια της ρήξης ήταν η προσέγγιση της Γιουγκοσλαβίας από τη Δύση. Η πίεση του αποκλεισμού λύγιζε τη Γιουγκοσλαβία, έτσι ο Τίτο αποφάσισε να στραφεί οριστικά προς τη Δύση, προβαίνοντας σε χειρονομίες καλής θελήσεως, ώστε να λάβει η χώρα του στρατιωτική και οικονομική βοήθεια.

Η ρήξη Τίτο – Στάλιν το 1948 επέδρασε καταλυτικά στις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα, αφού μοιραία είχε αντίκτυπο στην εμπλοκή της Γιουγκοσλαβίας στον εμφύλιο πόλεμο.

Η Γιουγκοσλαβία, ως χώρα ταυτόχρονα Νοτιοευρωπαϊκή, Βαλκανική, Παραδουνάβιος και Μεσογειακή, είχε υψίστη γεωστρατηγική σημασία και οι επιπτώσεις της ρήξης ήταν πολύπλευρες και παγκόσμιες, όπως έδειξε η δημιουργία των κινήματος των «Αδεσμεύτων».

===

Πληροφορίες: τηλ. 2313 318230, 2310 282858

1. κλείσιμο δωματίων στον ξενώνα του Πάρκου Εθν. Συμφιλίωσης:

κ. Νταούτη Γιάννα, 2467021853, 6936702271

Τιμές: δίκλινο 30, τρίκλινο 40, τετράκλινο 50 ευρώ.

Στο Νεστόριο (25 χλμ απόσταση) υπάρχουν ξενώνες και ξενοδοχεία.

Πρόσβαση στο ΠΕΣ: http://grammos-pes.gr/pages/display/access/ 

Να προτιμήσετε το δρόμο από Πεύκο και όχι από Κοτύλη (όπως δείχνει το GPS).

Θεσσαλονίκη 28-7-2018

με εκτίμηση

για το Δ.Σ.
ο Πρόεδρος        ο Γ. Γραμματέας
Τρ. Μηταφίδης       Γ. Μοσχίδης                                                  

Andre Gerolymatos, Εμφύλιος - Ελλάδα 1943-1949, ένας διεθνής πόλεμος

πλήρης τίτλος:

Andre Gerolymatos, Εμφύλιος - Ελλάδα 1943-1949, ένας διεθνής πόλεμος, μτφρ. Διονύσης Αρκαδιανός, Διόπτρα, Αθήνα 2018

===

Περιγραφή-Λεπτομέρειες βιβλίου

Όταν αναφέρεται η λέξη «Εμφύλιος» συνήθως προκαλούνται δύο ειδών αντιδράσεις: Κάποιοι επιλέγουν να αλλάξουν θέμα συζήτησης ή να αποτραβηχτούν αμήχανα.

Άλλοι το βλέπουν ως αφορμή για να εκφράσουν τα πιστεύω τους και συχνά η συζήτηση εκτροχιάζεται σε φλογισμένες αντιπαραθέσεις.
Ωστόσο, πόσο καλά γνωρίζουμε αυτή την τραγική περίοδο, η οποία αποτελεί μέχρι σήμερα το κομβικό σημείο της σύγχρονης Ιστορίας μας; Γιατί συνεχίζουμε να την αποφεύγουμε ή να την προσεγγίζουμε με δηκτικά σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αντί να τη μελετήσουμε με ψυχραιμία και αντικειμενικότητα;

Σε ένα βιβλίο συναρπαστικό σαν ταινία, ο διακεκριμένος ιστορικός δρ Andre Gerolymatos αναλύει όχι μόνο τα λίγα χρόνια των μαχών, αλλά ξεκινάει από τις ρίζες του Εθνικού Διχασμού και φτάνει μέχρι τις εκκωφαντικές κραυγές που ακούγονται σήμερα στη Βουλή των Ελλήνων για Μελιγαλά και Γράμμο.

Με μοναδική, πρωτότυπη αφήγηση, που βασίζεται σε μέχρι πρόσφατα απόρρητα έγγραφα από την Ελλάδα, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες, ο συγγραφέας αποδεικνύει ότι ο Εμφύλιος ήταν –πάνω απ’ όλα– ένας διεθνής πόλεμος και η πρώτη πράξη του Ψυχρού Πολέμου.

Και, αγνοώντας τις σειρήνες της πολιτικολογίας, αποκαλύπτει μια έξοχη τοιχογραφία του πιο αιματηρού πολέμου της χώρας μας. Μια τοιχογραφία που προκαλεί δέος, δίνει τροφή για σκέψη και προσφέρει την αφορμή για να πάμε μερικά βήματα μπροστά.

==

Ο συγγραφέας, με γλαφυρές περιγραφές και αμεσότητα στη γραφή, επιτυγχάνει να μεταφέρει τον αναγνώστη σε αυτή την ταραχώδη στιγμή της ελληνικής Ιστορίας και σχεδόν να τον μετατρέψει σε αυτόπτη μάρτυρα των γεγονότων. […] Ένα ανάγνωσμα που πραγματικά πετυχαίνει μια ψύχραιμη και χωρίς πολιτικές και λοιπές προκαταλήψεις ματιά στον Εμφύλιο.

Κυριάκος Μητσοτάκης

==

Ο Αντρέ Γερολυμάτος ενώνει με ιδιοφυή αποτύπωση όλα τα αδιόρατα νήματα και μας προτείνει με μια άπταιστη σαφήνεια ένα ταξίδι στις ρίζες του Εμφυλίου όσο και τις επιπτώσεις του στη σύγχρονη καθημερινότητα.

Κώστας Γαβράς

===

πηγή: Διόπτρα

Γιάννης Πριόβολος, Εθνικιστική «αντίδραση» και Τάγματα Ασφαλείας [...]

πλήρης τίτλος:

Γιάννης Πριόβολος, Εθνικιστική «αντίδραση» και Τάγματα Ασφαλείας. Εμφύλιος και αντικατοχικός πόλεμος 1943-1944, Πατάκη, Αθήνα 2018

===

Περιγραφή

Στόχος του βιβλίου αυτού είναι να ρίξει φως σε μια σκοτεινή και επιμελώς κρυμμένη περιοχή της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, στην περίοδο της τρίτης κατοχικής κυβέρνησης με πρωθυπουργό και υπουργό Εθνικής Αμύνης τον Ι. Ράλλη (1943-1944). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου διαδραματίστηκε ο κατοχικός Εμφύλιος –παράλληλα με τον αντικατοχικό πόλεμο–, ως προοίμιο του άλλου Εμφυλίου, εκείνου που δεν άργησε να ακολουθήσει (Δεκεμβριανά 1944 και περίοδος 1946-1949).

Πρόκειται για την εποχή που η αναμφισβήτητη εθνική-αντιστασιακή δράση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ συνδυάστηκε με τάσεις στρατιωτικού ηγεμονισμού. Ταυτόχρονα είναι και η εποχή που το αντικομμουνιστικό πάθος ορισμένων (αυτοαποκαλουμένων «εθνικιστών») τους οδήγησε στο σημείο να μη διστάζουν να συνεργαστούν με τους κατακτητές ή να καταταγούν στα αντικομμουνιστικά τμήματα (Τάγματα Ασφαλείας, τρομοκρατικές ομάδες Ειδικής Ασφάλειας κτλ.) που όπλιζαν οι τελευταίοι για δικό τους όφελος.

Το βιβλίο έχει συγκροτηθεί μέσα από τη σύνθεση πλήθους αρχειακών τεκμηρίων που ανασύρθηκαν από την αφάνεια της Υπηρεσίας Στρατιωτικών Αρχείων (ΥΣΑ), αλλά και άλλων αρχείων (ΓΕΣ/ΔΙΣ, ΑΣΚΙ, ΕΛΙΑ, Ιστορικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη, ΓΑΚ), σε συνδυασμό με άλλες, αδημοσίευτες ή δημοσιευμένες, γραπτές πηγές. Σε αυτά τα στοιχεία πρέπει να προστεθούν και οι αναμνήσεις που συγκέντρωσε ο συγγραφέας τα τελευταία τριάντα χρόνια, συζητώντας με δεκάδες ανθρώπους (ιδιώτες και πρώην αξιωματικούς) που έζησαν τα χρόνια της Κατοχής. Με βάση το υλικό αυτό επιχειρείται μια διείσδυση στον σχεδόν άγνωστο σήμερα κόσμο των Ταγμάτων Ασφαλείας και σχηματίζεται μια σαφής εικόνα σχετικά με την «ποιότητα» των στελεχών που τα συγκροτούσαν.

===

πηγή: Πατάκης

Ιάσονας Χανδρινός, Πόλεις σε πόλεμο 1939-1945

πλήρης τίτλος:

Ιάσονας Χανδρινός, Πόλεις σε πόλεμο 1939-1945. Ευρωπαϊκά αστικά κέντρα υπό γερμανική κατοχή, Ο Μωβ Σκίουρος, Αθήνα 2018

==

 

Παρά το γεγονός ότι η δεκαετία του ’40 υπήρξε καθοριστική για την αστική ζωή και, αντίστοιχα, ο Πόλεμος και η Κατοχή, εμπειρίες βίαιες που έπληξαν κατεξοχήν και με σφοδρότητα τις ευρωπαϊκές πόλεις και τους κατοίκους τους, το "πάντρεμα" ανάμεσα στις σπουδές της πόλης και την κοινωνική ιστορία τής Κατοχής δεν έχει υπάρξει ιδιαίτερα επιτυχημένο, τουλάχιστον όχι όσο θα δικαιολογούσε η αλματώδης και πολυεδρική ανάπτυξη της επιστημονικής βιβλιογραφίας, τόσο γύρω από τον Πόλεμο, όσο και γύρω από την πόλη.

Οι "Πόλεις σε Πόλεμο" ερευνούν συγκριτικά τη γερμανική κατοχή στις ευρωπαϊκές πόλεις γύρω από τους θεματικούς άξονες της καθημερινότητας, της οικονομίας, της εξουσίας και της αντίστασης. Ο κατεχόμενος αστικός χώρος αναδεικνύεται εδώ σε προνομιακό χώρο παρατήρησης όλων των φαινομένων που σχετίζονται με την Κατοχή στη μέγιστη έντασή τους, από την καθημερινή συνύπαρξη και τη θεσμική συνεργασία μέχρι την ένοπλη βία και την εξέγερση. Πέρα από μια παράλληλη ανάγνωση σε γεωγραφικό εύρος, οι πόλεις προσλαμβάνονται ως αυτόνομα πεδία μάχης. Ως αυτόνομα, πολυδυναμικά πεδία συσσώρευσης κοινωνικών, ιδεολογικών και ταξικών εντάσεων οι οποίες προσέλαβαν μαζικό και συγκρουσιακό χαρακτήρα και σήμερα συγκροτούν το απόθεμα μνήμης μιας κοινής πανευρωπαϊκής εμπειρίας.

πηγή: Biblionet